Αναζητώντας τις επαναστάσεις του σήμερα – Γράφει ο Ορέστης Ομράν

Για όλους εμάς που μεγαλώσαμε στην Ελλάδα και φοιτήσαμε στο ελληνικό Πανεπιστήμιο τις τελευταίες -χονδρικά- τρεις δεκαετίες, η επέτειος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου ταυτίζεται με ένα ιδιότυπο τεστ επαναστατικότητας, στο οποίο οι περισσότερες φοιτητικές παρατάξεις – αλλά και ένα σημαντικό τμήμα της ελληνικής κοινωνίας- υπέβαλλαν τους εαυτούς τους. Οι εκδηλώσεις που συνέτειναν στο κλισέ σύνθημα «η Χούντα δεν τελείωσε το 73» (άλλο αν στην πραγματικότητα τελείωσε το 74), η κλασσική πορεία προς την Αμερικάνικη Πρεσβεία και τα καθιερωμένα σοβαρά επεισόδια στους δρόμους της Αθήνας που ακολουθούσαν, μας έκαναν να νιώθουμε κάπως αμήχανα. Πολλές φορές δε, όλα αυτά, επηρέαζαν καθοριστικά τη θεώρησή μας για το τί είναι εν τέλει επαναστατικό και τί απαιτείται για να επέλθει η κοινωνική αλλαγή στη χώρα μας.

Του Ορέστη Ομράν

Η οικονομική και κοινωνική κρίση της τελευταίας δεκαετίας επέφερε, ωστόσο, μια σημαντική αλλαγή: Το τεστ επαναστατικότητας μετατράπηκε σε τεστ πραγματικότητας. Οι οικονομικές δυσκολίες από τις οποίες διήλθε ο ελληνικός λαός και η κρίση θεσμών και αξιών που ακολούθησε αμφισβήτησαν πολλά που μέχρι τότε θεωρούνταν δεδομένα και μαζί τους την έννοια της διαρκούς αμφισβήτησης των πάντων και της ψευδοεπαναστικότητας που κάποιοι προέταξαν ως αποκλειστική μέθοδο κοινωνικής ανέλιξης και αποδοχής στην ελληνικό κοινωνικό οικοδόμημα. Είναι όμως η αλλαγή αυτή, η οποία κατέστη ακόμα πιο ξεκάθαρη τα τελευταία δύο χρόνια, επαρκής για να ξεχάσουμε τους αγώνες των ανθρώπων αυτών που έδωσαν το χρόνο, το μυαλό – και κάποιοι τις ζωές τους – για την ανατροπή του δικτατορικού καθεστώτος;

Το μήνυμα του Πολυτεχνείου παραμένει διαχρονικό αλλά προσαρμόζεται στις ανάγκες των καιρών. Ο αγώνας συνεχίζεται αλλά ερμηνεύεται στο πλαίσιο των σύγχρονων κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών, μακριά από τα στερεότυπα, τους αποκλεισμούς και τις ομαδοποιήσεις του παρελθόντος. Σήμερα, επαναστατική είναι η σκληρή δουλειά για ένα καλύτερο αύριο, ατομικό και συλλογικό. Οι πολλές εγχώριες και διεθνείς ακαδημαϊκές και επαγγελματικές διακρίσεις της νέας γενιάς σε συνθήκες αντικειμενικότητας και αξιοκρατίας δείχνουν το δρόμο για την Ελλάδα του μέλλοντος. Η αξιοκρατία είναι πέρα για πέρα επαναστατική.

Όπως επαναστατική μπορεί να είναι και η νεανική επιχειρηματικότητα, το χτίσιμο καινοτόμων επιχειρήσεων από το μηδέν, οι οποίες μπορούν να σταθούν αποτελεσματικά στις συνθήκες ανταγωνισμού της σύγχρονης διεθνούς αγοράς. Επαναστατική είναι η απομυθοποίηση του κέρδους και η αντιμετώπισή του ως ένα μέσο δημιουργίας αξίας και ευημερίας, η αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών για την ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών που προάγουν την κοινωνία και συμβάλουν στην ανάπτυξη,. Η πραγματικά επαναστατική νέα γενιά του σήμερα αντιλαμβάνεται τη σημασία του ψηφιακού εκσυγχρονισμού ως αυτονόητη προϋπόθεση για οτιδήποτε νέο και καινοτόμο. Μια νέα γενιά, που συνεργάζεται χωρίς στερεότυπα και διακρίσεις, που παλεύει σ’ έναν κόσμο που μεταβάλλεται και δεν μοιάζει σε τίποτα με αυτόν στον οποίο έζησαν οι γονείς μας.

Εξάλλου, οι επαναστάσεις πάντα τοποθετούνται σε συγκεκριμένο χωροχρονικό πλαίσιο. Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η επικράτηση του δυτικού τρόπου ζωής, το επίτευγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η μείωση των πολεμικών συγκρούσεων στον πλανήτη, η ξεκάθαρη επικράτηση της φιλελεύθερης δημοκρατίας ως του κατ’ εξοχήν σύγχρονου πολιτειακού συστήματος και η ήττα των απολυταρχικών ιδεολογιών είναι δεδομένα που αποκλείουν την αναβίωση του Πολυτεχνείου, τουλάχιστον με τον τρόπο που πολλοί στη χώρα μας εξακολουθούν να οραματίζονται.

«Της γενιάς μας τα Πολυτεχνεία» χτίζονται και αναδεικνύονται στα σχολεία των πόλεων και της επαρχίας, στα Πανεπιστήμια της Ελλάδος και του εξωτερικού, στα μικρά γραφεία των νεοφυών επιχειρήσεων αλλά και στα μεγάλα των πολυεθνικών, στα σπίτια (ελέω πανδημίας), όπου γεννιούνται νέες – ωραίες ιδέες που ανοίγουν καινούργιους δρόμους, δημιουργούν ευκαιρίες και χτίζουν ένα καλύτερο μέλλον για εμάς και τον τόπο, με ανοικτούς ορίζοντες και μοναδικούς όρους τη σκληρή δουλειά, την εντιμότητα, τη συμμετοχή, τη συνεργασία, τη συμπερίληψη και την μεταξύ μας ειλικρίνεια. Εξάλλου, όπως είχε γράψει και ο Γκράμσι, «το να λες την αλήθεια, είναι πράξη επαναστατική».

*Ο Ορέστης Ομράν είναι δικηγόρος, Εταίρος της DLA Piper και Επικεφαλής του Ελληνικού Τμήματος, καθώς και ιδρυτικό μέλος πρωτοβουλίας Brain Gain